Σακί (Αζερμπαϊτζάν), μια πόλη γεμάτη αντιθέσεις

Η πόλη Σακί, βρίσκεται στα βορειοδυτικά του Αζερμπαϊτζάν, στο νότιο τμήμα της ευρύτερης οροσειράς του Καυκάσου, σε υψόμετρο 500 μέτρων, 325 χιλιόμετρα (202 μίλια) από το Μπακού. Ο πληθυσμός είναι 65.000.

Το όνομά της το οφείλει στον Ιρανό ήρωα Sakas, ο οποίος έφθασε στο Αζερμπαϊτζάν τον 7ο αιώνα π.Χ. Επί αιώνες ολόκληρους η περιοχή ήταν σταυροδρόμι φυλετικών μετακινήσεων και πολεμικών εκστρατειών. Οι εισβολείς, πολλοί κατά καιρούς (Πέρσες, Ρωμαίοι, Άραβες, Σελτζούκοι, Τούρκοι, Μογγόλοι και άλλοι).  Κατά τον 19ο και αρχές του 20ου αιώνα ερίζουν για τη χώρα οι Ρώσοι και οι Ιρανοί. Το 1920 οι Σοβιετικοί ιδρύουν τη Σοβιετική Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν και ως ανεξάρτητη δημοκρατία εμφανίζεται μόλις το 1991 με την πτώση και διάλυση της πάλαι ποτέ σοβιετικής αυτοκρατορίας.

Το Αζερμπαϊτζάν σήμερα,  με 8 εκατομμύρια κατοίκους, κατά πλειονότητα σιίτες μουσουλμάνους, προσπαθεί να αναπτυχθεί οικονομικά, αλλά και να απαλλαγεί από τη διαδεδομένη καλλιέργεια και παραγωγή ναρκωτικών, που η αζέρικη μαφία διοχετεύει στο εξωτερικό.

Τα ορεινά δάση στα νότια προστατεύουν το Σακί από τις πλημμύρες και τους καύσωνες κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ενώ στο βορρά ξεπροβάλλουν οι χιονισμένες κορυφές της ευρύτερης περιοχής του Καυκάσου.

Οι κυριότεροι ποταμοί της πόλης είναι ο Kish και ο Gurjhana.

Τον 13ο αιώνα, όταν πέρασε από αυτή την περιοχή, ο εξερευνητής Μάρκο Πόλο ανέφερε ότι είδε ένα μυστηριώδες «μαύρο υγρό» να αναβλύζει από πηγές στο έδαφος.Το πετρέλαιο, που ρέει ακόμα άφθονο στην περιοχή, θεωρείται από τους ντόπιους ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες.

Κατά τη διάρκεια της σοβιετικής κυριαρχίας, πολλοί πήγαιναν στο Shaki για να κάνουν μπάνιο στις διάσημες ιαματικές πηγές της πόλης. Τα λουτρά με πετρέλαιο είναι εξαιρετικά δημοφιλή. Παλιότερα, οι γιατροί υποστήριζαν ότι αποτελεί πανάκεια για όλες τις ασθένειες. Σήμερα, οι μελέτες απέδειξαν ότι είναι ευεργετικό για τις παθήσεις του δέρματος. Οι ειδικοί υποστηρίζουν  ότι ο μέγιστος επιτρεπτός χρόνος παραμονής σε ένα λουτρό με πετρέλαιο είναι δέκα λεπτά.

Το Σακί για αιώνες αποτελούσε σημείο συνάντησης εμπόρων που ακολουθούσαν το δρόμο του μεταξιού. Σήμερα παραμένει ένα πολύβουο παζάρι που προσελκύει εμπόρους από τα γύρω χωριά.

Η φήμη του Σακί ξεπερνάει τα όρια της χώρας. Αιτία, τα μεταξωτά εργόχειρα και τα χειροποίητα ολομέταξα χαλιά, που είναι ξακουστά σε ολόκληρο τον κόσμο και υφαίνονται κατόπιν παραγγελίας.

Δουλεύοντας με νήματα από μετάξι, κάθε εργάτρια γνέφει στον αργαλειό μόλις δυο εκατοστά κάθε ημέρα. Είναι χαρακτηριστικό πως ένα καλής ποιότητας χειροποίητο χαλί διαθέτει ένα εκατομμύριο κόμπους το τετραγωνικό.

Για την βαφή του νήματος χρησιμοποιούνται φυσικά χρώματα, που αναμιγνύονται σύμφωνα με μια παραδοσιακή πανάρχαια συνταγή. Συχνά απαιτούνται οχτώ ολόκληροι μήνες για την ολοκλήρωση της πλέξης ενός και μόνο χαλιού, που αποτελεί ένα πραγματικό έργο τέχνης.

Ακόμα και τα βιομηχανοποιημένα χαλιά υφαίνονται από μεταξωτό νήμα. Στις εγκαταστάσεις του εργοστασίου εκτρέφονται μεταξοσκώληκες.

«Το εργοστάσιο μεταξιού λειτουργεί από το 1931 και με τη χρήση της νέας τεχνολογίας, γίνεται πιο σύγχρονο. Χρησιμοποιούμε φυσικά χρώματα. Φτιάχνουμε χαλιά, κασκόλ και μαντήλια αποκλειστικά από μετάξι. Στόχος μας είναι να διατηρήσουμε τις παραδοσιακές μεθόδους, με σεβασμό στην ιστορία μας», υποστηρίζει η Νατέλα Μοβσουμόβα, διευθύντρια του εργοστασίου.

Τα εξαίσια βιτρό (φωτό αριστερά), στα παράθυρα του Παλατιού των Χάνων του Σάκι, οφείλονται στους Ιταλούς εμπόρους, που αντάλλασσαν το πανάκριβο επεξεργασμένο γυαλί με μετάξι.

Το ανάκτορο της πόλης, με τις υπέροχες τοιχογραφίες, χτίστηκε το 1762 από τον Χάνο Χουσείν, ο οποίος ήταν και διάσημος ποιητής.

Το παλάτι αναστηλώθηκε από παραδοσιακούς τεχνίτες πριν από 9 χρόνια, με έξοδα της Παγκόσμιας Τράπεζας. Το μνημείο αναφέρεται συχνά στους στίχους παραδοσιακών ποιημάτων.

Υπάρχουν πολλές εκκλησίες και τζαμιά στην πόλη. Μερικές, όπως η εκκλησία της Kish στην περιοχή του Shaki πιστεύεται ότι είναι περίπου 1.500 ετών.

Το Τζαμί του Χαν (Khansarai) είναι εξαίσιο, μέσα και έξω, και η αυλή προσφέρει πανοραμική θέα της πόλης και των γύρω ορεινών δασών. Αξιόλογο το Caravansarai (στον ίδιο δρόμο), το Omar Efendi Τζαμί και το Juma Τζαμί, δίπλα στο εστιατόριο Chelebi Khan, που έχει ένα κωδωνοστάσιο 40μ., από το οποίο θα ακούσετε το ηχηρό κάλεσμα για προσευχή 5 φορές την ημέρα. Είναι κατασκευασμένο από το 1745-1750 και είναι διακοσμημένο με εξαίσια γεωμετρικά σχέδια.  Ο Gileili μιναρές θεωρείται από τους σημαντικότερους τόπους λατρείας στην περιοχή.

Φυσικά, μη παραλείψετε να επισκεφθείτε το εργοστάσιο μεταξιού (15 λεπτά απόσταση από το κέντρο της πόλης), το οποίο εδώ και τέσσερις αιώνες είναι διάσημο για τα προϊόντα του.

Εκτός από το μετάξι οι ντόπιοι ασχολούνται με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Παράγουν τσάϊ, καπνό, σταφύλια, βοοειδή, καρύδια, δημητριακά, γάλα, φυσικό αέριο, τούβλα, κρασιά και αλλαντικά.

Για τους Αζέρους, το τσάι αποτελεί ιεροτελεστία. Τα παραδοσιακά τεϊοποτεία αποτελούν μέρος της ιστορίας της χώρας. Σύμφωνα με την παράδοση, πρέπει να γευθείς πρώτα λίγη ζάχαρη, πριν το δυνατό τσάι ακουμπήσει τα χείλη σου. Στον

μεσαίωνα, οι ευγενείς πίστευαν ότι η ζάχαρη θα εξουδετέρωνε κάθε δηλητήριο, που οι εχθροί θα έριχναν στο φλιτζάνι τους.

Επίσης, τα γλυκά είναι φημισμένα, όπως ο χαλβάς, κυρίως όμως ο μπακλαβάς που είναι πασίγνωστος με την ονομασία  halvasi.

Από την τοπική κουζίνα κάποια διάσημα πιάτα είναι: girmabadam, zilviya και Sheki Piti, ένα στιφάδο που μαγειρεύεται με βάση το κρέας και τις πατάτες και ψήνεται σε ένα δοχείο τερακότα.

Ψώνια: Μπορείτε να αγοράσετε είδη χειροτεχνίας, τρόφιμα, μπαχαρικά, χαλιά και μουσικά όργανα.

Πως θα πάτε: Στο Μπακού φτάνετε με αεροπλάνο κι από εκεί με ταξί στο Sheki σε περίπου 6 ώρες. Το τρένο είναι κάπως άβολο γιατί ο σιδηροδρομικός σταθμός απέχει περίπου 17 χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης.

Τα αγγλικά σπανίζουν στο Σακί κι από τις ξένες γλώσσες οι πιο διαδεδομένες είναι τα ρωσικά και τα τουρκικά.